توالت
یا مستراح (دستشویی، یا تشناب) سازه ساختمانی است که در درون اماکن مسکونی،
اداری و غیره به منظور دفع مدفوع و
پیشاب انسان تعبیه می‌شود. هدف اصلی از ساخت مستراح توسط بشر ایجاد امکان
دفع به طور بهداشتی بوده‌است.
واژه مستراح از ریشۀ
عربیِ «ر. و. ح»، بر وزن مُسْتَفْعَل به‌معنی "محل راحت شدن" گرفته شده‌است که در
زبان عامیانۀ فارسی، گاهی بدان «مستراب» نیز می‌گویند. مَبال یا مَوال از دیگر لغات
عامیانه‌ای است که درمورد آن به‌کار رفته‌است. "مبال" از ریشۀ "بَول"، که عربی و
اسم مکان است، آمده‌است و به‌معنی "محل ادرار" است. واژه W.C از عبارت WATER
CLOSET منشأ گرفته است که به معنای آبریزگاه می باشد
در ایران مستراح را پیشاب
و "هواگش" و" خلا" نیز می‌گفته‌اند. تا صد سال قبل، توالت در ایران در داخل اتاق
جداگانه در گوشه‌ای از سرا و
به‌دور از اتاق‌های نشیمن وجود داشت. توالت خانه درواقع بدون چاه بود؛ یعنی فضای
نشستن و سنگ توالت در روی بلندی قرار داشت و مدفوع به داخل محوطۀ شیب‌دار و گودالی
در همان اتاق هدایت می‌شد و روی محوطۀ گودالی‌شکل خاک می ریختند. بعد از هر چند
مدت، مدفوع‌ها را برای مصارف کشاورزی بر بارِ خران حمل می‌کردند و به مزارع می‌بردند. با زندگی شهرنشینی مدرن و تغییر سبکِ سراها به خانه‌های کوچک و آپارتمان، حفر چاه
سرپوشیدۀ توالت در مستراح خانه‌ها مرسوم شد. از سال ۱۳۴۳ خورشیدی و با ایجاد
سپاه بهداشت و سپاه دانش، ایجاد چاه سرپوشیده برای توالت‌ها در روستاها نیز اجباری شد. علمای
دینی در ابتدا با تغییر کاربری مستراح‌ها به چاه سرپوشیده و همچنین تغییر حمام‌های
خزانه به حمام دوش
گرمابه مخالفت می‌کردند. این مخالفت‌ها در مناطق سنی‌نشین و روستاها شدیدتر
بود، به‌طوری‌که مردان در روستاهای شرق خراسان و هم‌مرز با افغانستان، حاضر به
استفاده از توالت‌هایی که زنان از آن استفاده می‌کنند نمی‌شدند. در روستاهای
افغانستان هنوز هم توالت‌ها بیشتر حالت سرباز دارد و استفاده از چاه‌های سرپوشیده
را مخالف شرع می‌دانند. در ایران، تعداد توالت‌های عمومی کم است؛ به همین دلیل،
باوجود مراکز تاریخی و دیدنیِ فراوان در ایران، توریست‌ها برای استفاده از
سرویس بهداشتی دچار مشکل می‌شوند. ازجمله مشکلاتی که برای استفادۀ مسافران از
توالت پیش می‌آید، نبودن آویز مناسب در سرویس‌های بهداشتی است. هرچند اخیراً در
بعضی ازپایانه‌های مسافربری، فرودگاههاو یا ایستگاه‌های راه آهن نوعی جالباسی، که به آن توشه نگهدار می‌گویند، دیده می‌شود، امید می‌رود باتوجه‌به نیاز جامعه و
همراه با گسترش توالت‌های عمومی، استفاده از توشه نگهدار هم فراگیرتر شود.
محل استقرار
در هر خانه معمولا
یک سرویس بهداشتی نزدیک ورودی ودر بخش عمومی خانه ویک
حمام در بخش خصوصی ونزدیک اتاق خوابها طرح می شودواین دو فضا حداقل
امکاناتی است که می‌توان برایسرویس بهداشتی یک خانه در نظر گرفت. ولی در خانه‌های بزرگتر با امکانات بیشتر
می‌توان حماماتاق خوابوالدین رامستقل از حمام حمومی خانه در نظر
گرفت حتی نیز ممکن است که برای اتاق خواب مهمان وتک تک اتاق خواب هانیز سرویس‌هایی
مجزا پیش بینی شود. در حمام دستشویی‌های باهم می‌توان همانطور که WC از حمام در
دارداز راهرو هم قابل دسترسی باشدوحمام هم می‌تواند همانطور که به WC راه دارداز
داخل اتاق خواب قابل دسترسی باشد. برای صرفه جویی در هزینه وبه دلایل فنی، حمام،
توالت وآشپزخانه بهتر است طوری طراحی شوندکه بتواننداز یک لوله کشی
وتاسیسات استفاده کنند.
استانداردهای سرویس بهداشتی
-
فاصلۀ سرویس بهداشتی از محل کار باید 100cm باشد.
-
اگر تهویه ازطریق پنجره و فقط از یک طرف صورت گیرد و مساحتی حدود ۱۷۰۰ سانتیمتر مربع نیاز است. درصورت محدودیت فضا، این مساحت حدود ۱۰۰ سانتیمتر مربع است.
-
کف نباید لغزنده باشد و باید در برابر آب مقاوم باشد و به‌آسانی نیز تمیز شود. همچنین کف باید بدون درز و شکاف و قابل شستشو باشد.
-
دیوارها حداقل باید تا ارتفاع ۲متری کاشی باشد و نیز قابل شستشو باشد.
-
حداقل ارتفاع مخصوص توالت با چهار WC یا کمتر می‌تواند ۲۰/۲ متر باشد.
-
حداقل عرض اتاقک هر توالت باید ۸۵ سانتیمتر باشد.
-
حداقل عرض اتاقک هر توالت باید بیش از ۱۱۰ سانتیمتر باشد.
-
حداقل طول اتاقک هر توالت باید ۱۵۰ سانتیمتر باشد.
-
فاصلۀ مرکز دو دستشویی باید ۶۰ سانتیمتر باشد.
-
فاصلۀ دستشویی از کنار دیوار ۴۵ سانتیمتر باشد.
-
حمام محیطی مرطوب است؛ به همین دلیل، درصورتی‌که تاریک باشد، محیط مناسبی برای رشد قارچها خواهد بود؛بنابراین، بسیار ضروری است که به‌گونه‌ای طراحی شود که حتماً نور طبیعی به داخل آن بتابد.
-
عرض درِ توالت باید ۶۰ سانتیمتر و حداکثر ۷۵ سانتیمتر باشد.
اهمیت نورپردازی در سرویس بهداشتی
نورپردازی در سرویس‌های بهداشتی نیز مانند سایر مکانها نیز دارای اهمیت است.
دراطراف آینه سرویس بهداشتی از جمله قسمت‌هایی است که باید نور کافی برای اصلاح
وآرایش صورت وجود دارد بهترین روش نصب نورهای متعدد در اطراف آینه استواگر فضا این
اجازه رابه شما نمی‌دهد توصیه می‌شود از یک چراغ بالای آینه استفاده شودو تنها نصب
یک چراغ در سرویس بهداشتی مناسب نیست. منطقه‌ای درحمام که دوش
در آن قرار گرفته نیز از جمله قسمت‌هایی است که به یک نور پردازی کافی ومناسب نیاز
دارد تا ایمی فرد بیشتر شود. حتی نیز برحسب سبک دکوراسیون سرویس بهداشتی خود، لوستری مناسب نیز می‌توان انتخاب کرد. نصب یک چراغ
یا لوسترسقفی در مرکز سرویس بهداشتی، نورلازم برای قسمت‌های دیگرسرویس بهداشتی راتامین می‌کند.
محل قرار گیری پنجره درسرویس بهداشتی
در طراحی سرویس بهداشتی
محل قرار گیری پنجره‌ها اهمیت زیادی داردزیرا نه تهنا در نور پردازی موثر است بلکه
در داشتن تهویه ی مناسب به دلیل رفع بوی بد و بخار آب تاثیر دارد جا دارد که طراح برای کلیهٔ سرویس‌های بهداشتی امکان برقراری تماس وای بیرون و حضور پنجرهٔ مناسب را در نظر
بگیرد برای حفظ محرمیت در فضا و قطع دید مزاحم به درون طراحی شکستگی مناسب
درپلان و انتخاب شیشه]های مات میتواهند کارساز باشد.
نوردر سرویس بهداشتی
علاوه برنصب و استفاده از
از لامپ‌ها و چراغ‌های
کافی در قسمت‌های مختلف سرویس بهداشتی موارد ونکات دیگری نیز وجود داردکه با رعایت آنها می‌توانید
میزان نور موجود دراین فضا را افزایش دهید این نکات عبارتند از:
-
اجتناب از بهم ریختگی وشلوغی در دکوراسیون
-
استفاده کردن از انواع شیشه هابرای ظروف وعناصر
دمای مناسب
برای راحتی
دمای حمام بین۲۲تا۲۴درجه سانتیگرادخوب است. دمای ۲۰درجه سانتیگرادبرای
توالت‌های داخل منازل مناسب است این میزان دما نسبت به دمای
توالت‌ها در ساختمان‌های اداری که بین ۱۵تا۱۷درجه سانتیگراد می باشدبسیار
بالاتراست. تمام مناطق حمام به دلیل رطوبت بالادر این مناطق باید به خوبی درز گیری
شوند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر